عوامل بسیار در تبدیل نارضایتی اجتماعی موجود در کشور به خیزش انقلابی سال های ۵۶ و ۵۷ تاثیرگذار بودند.
گرچه کمبود مشروعیت رژیم بر اثر کودتای ۲۸ مرداد، تا حدی به سبب رشد اقتصادی سریع کشور در دهه چهل جبران شده بود، اما جهل سیاسی آن در دهه پنجاه زخم های کهنه را از نو گشود.
اشتباهات تاکتیکی دهه پنجاه که از جهل سیاسی قوه عاقله رژیم ناشی می شد، مشروعیت کارکردی – مقبولیت ناشی از رشد اقتصادی مداوم و توسعه قابل ملاحظه کشور – آن را به قهقهرا برد.
در کنار تشکیل حزب رستاخیز و تغییر تقویم و افزایش روزافزون “غرور نفتی ” شاه، اعدام خسرو گلسرخی و کرامت دانشیان از اشتباهات عمده ای بود که افکار عمومی را از وی رویگردان نمود.
در ابتدای این دهه که چریک های مجاهد و فدایی با بی پروایی تمام، اقتدار رژیم را به چالش کشیده بودند، دستگاه به یک نمایش قدرت به منظور بازتعریف نظم مطلوب، نیازمند بود.
پرویز ثابتی معاون ساواک با دستگیری اعضای یک محفل سیاسی کم اهمیت خواست با یک تیر دو نشان بزند:
نخست به هدف پیشگفته جامه عمل بپوشاند و دوم با نشان دادن ساواک بعنوان چشم و گوش دستگاه و حافظ خانواده سلطنتی، منافع نهادی خود را تامین نماید.
در یک سیستم سیاسی بسته که آزادی بیان و گردش طبیعی اطلاعات وجود ندارد، دور نیست که منویات اشخاص و نهادها در بسته بندی های جذاب به زمامداران و تصمیم گیران حقنه شود.
در سال ۵۱ ناگهان رسانه ها از کشف یک گروه مارکسیستی خبر دادند که نقشه ربودن ولیعهد دوازده ساله ایران را کشیده اند!
حقیقت قضیه این بود که اینها محفلی دوستانه و علاقمند به کتاب و سینما و هنر بودند و یک بار در یکی از گعده هایشان به شوخی به طرح ربودن رضا پهلوی و مبادله وی با زندانیان سیاسی اشاره شده بود.
جاسوسی که ساواک در میان آنها کاشته بود، بی خبر از نقشه هولناک پرویز ثابتی معاون ساواک، این خبر را به سرپل هایش رسانده بود.
از اینجا کار ثابتی با بزرگ کردن بیش از اندازه قضیه و طراحی سناریویی خیالی آغاز شد.
متهمان اما به سه دسته تقسیم شدند. دسته ای از همان اوان توبه نامه نوشته و به تدریج بخشوده شدند.
دسته دوم به دفاع حقوقی پرداخته و اتهامات را منکر شدند.
دسته سوم که عبارت بودند از خسرو گلسرخی و کرامت دانشیان، یک گام به بالاتر رفته و به اصطلاح به دفاع ایدئولوژیک دست زدند.
این دو نفر محکمه را به نمایش محاکمه شاه و رژیمش تبدیل کرده و بی پروا به استقبال مرگ شتافتند.
اشتباه دوم دستگاه امنیتی این بود که جریان محاکمه را مستقیما از تلویزیون دولتی پخش کرد.